Piza – nazwę tego miasta w Toskanii kojarzy niemal każdy, mimo że nie jest to ogromna metropolia. Ma zaledwie 85 tysięcy mieszkańców, coś jak nasz Nowy Sącz czy Jastrzębie-Zdrój. Za sławą Pizy stoi jednak Krzywa Wieża – jedna z najbardziej rozpoznawalnych budowli we Włoszech. Czy warto odwiedzić to miasto? Co zobaczyć oprócz Krzywej Wieży? Dowiesz się tego z dalszej części wpisu.
Aktualnie do Pizy z Polski dolecicie liniami Ryanair z lotnisk w Gdańsku, Krakowie, Wrocławiu, czy Warszawy-Modlina (stan na maj 2022). Ostatnimi czasy linie lotnicze niezmiennie kuszą tanimi lotami do Pizy. Można je upolować nawet za mniej niż 100 zł w obie strony! Aż żal nie skorzystać, zwłaszcza że Piza to świetne miejsce na krótki, weekendowy city break.
Zobacz również: JAK TANIEJ PODRÓŻOWAĆ? 9 RAD DLA POCZĄTKUJĄCYCH
PIZA – IDEALNY KIERUNEK NA KRÓTKI CITY BREAK
Piza ma to do siebie, że ze spokojem jej najważniejsze punkty da się zobaczyć w jeden dzień i to bez zbędnego pośpiechu. Jeśli do dyspozycji macie cały weekend, ten w zupełności wystarczy na pełne wyeksplorowanie miasta. Ja spędziłam w Pizie jeden dzień, był to tak właściwie przystanek pomiędzy Florencją a Genuą. Nie żałuję, że nie zostałam dłużej – to, co zobaczyłam podczas tej „jednodniówki” w zupełności mi wystarczyło.
Piza to też świetne miejsce do zwiedzania pieszo. Duża część centrum miasta wyłączona jest z ruchu kołowego. Do tego największe atrakcje Pizy znajdują się naprawdę blisko siebie, chociażby najsłynniejszy punkt, Piazza del Duomo, od głównego dworca dzieli 2 km.
Piza ma też jeszcze jeden atut – lotnisko w tym mieście znajduje się około 2 km od centrum. Do tego między lotniskiem, a dworcem Pisa Centrale przez cały rok kursuje automatyczna kolejka Pisa Mover, która bardzo ułatwia transport na i z lotniska. Odjazdy są średnio co 8 minut, kolejka jeździ od 6:00 do 0:00. Cena biletu: 5 €.
Dodatkowo Piza jest też świetnie skomunikowana z innymi, okolicznymi miastami, dzięki czemu to dobre miejsce na jednodniowy wypad podczas pobytu w okolicznej destynacji. Ja dojechałam do niej koleją z Florencji w godzinę, a po spędzeniu dnia w mieście udałam się w dalszą podróż – do Genui.
Zobacz również: JAK ZORGANIZOWAĆ OBJAZDÓWKĘ PO WŁOSZECH BEZ WYNAJMU SAMOCHODU?
PIZA I JEJ NAJBARDZIEJ CHARAKTERYSTYCZNA BUDOWLA
Miejsce, które musi zobaczyć każdy, kto odwiedzi Pizę. Mowa oczywiście o Krzywej Wieży (Torre Pendente di Pisa). Wieża znajduje się na Placu Katedralnym (Piazza del Duomo) i tak naprawdę jest katedralną dzwonnicą. To największy symbol Pizy i jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków we Włoszech. Rocznie odwiedza ją ok. 10 milionów turystów z całego świata, w większości wywożących stąd zdjęcie, na którym podtrzymują ją przed upadkiem. Na pewno nie raz widzieliście tego typu fotografię w Internecie. Przychodząc na Piazza del Duomo trzeba więc liczyć się z tym, że ciężko będzie zrobić sobie zdjęcie z Krzywą Wieżą bez innych osób w kadrze…
Budowa Krzywej Wieży w Pizie rozpoczęła się w 1173 roku. Już rok później, po wybudowaniu trzech poziomów, wieża zaczęła odchylać się od pionu. Mimo że próbowano skorygować to poprzez wydłużenie kolumn po jednej ze stron na wyższych poziomach (po stronie południowej kolumny są wyższe niż po stronie północnej), nic to nie dało. Budowę przerwano na prawie 100 lat, wznowiono ją dopiero między 1275 a 1284 rokiem. Mimo ciągłych przerw i dalszego odchylania się wieży, niestrudzenie kontynuowano budowę, która łącznie trwała ponad 200 lat.
Krzywą Wieżę w Pizie zbudowano z białego marmuru. Ma osiem kondygnacji (na górę prowadzą 273 schody), na ostatnim piętrze (wybudowanym w 1350 roku) umieszczono dzwony. Krzywa Wieża waży około 14 tysięcy ton, a jej średnica u podstaw wynosi 15 m. Aktualnie mierzy około 56 metrów, mimo że w zamyśle miała mieć ich 70, ale z wiadomych względów nie udało się tego zrealizować.
DLACZEGO KRZYWA WIEŻA JEST KRZYWA?
Muszę przyznać, że Krzywa Wieża w Pizie naprawdę jest krzywa. Na żywo widać to o wiele lepiej niż na zdjęciach. Z czego to wynika? Wieżę zbudowano na grząskim terenie. Już sama nazwa „pisa” w języku greckim oznacza „teren błotnisty”. To właśnie taki teren sprawił, że wieża coraz bardziej zaczęła tracić grunt pod nogami i powoli się przechylać. Według naukowców przechylała się około 1 mm w ciągu roku. Na przestrzeni stuleci odchylenie górnej części wynosiło już 5 metrów! Co prawda, już w XIX wieku próbowano ratować ją przed upadkiem, jednak próby te przyniosły przeciwny skutek od zamierzonego.
Przez lata zastosowano wiele sposobów na powstrzymanie poziomowania wieży. Jej samej w międzyczasie ubyły mniej więcej 4 metry wysokości (z 60 na 56 m). Wszystko unormowało się dzięki akcji prowadzonej pomiędzy 1990 a 2011 rokiem. Wzmocniono wtedy fundamenty oraz przeprowadzono prace konserwatorskie. Od 2008 roku wieża przestała się przechylać. Według naukowców w ciągu kolejnych 300 lat kąt nachylenia wieży się nie zmieni.
Na Krzywą Wieżę wejść mogą osoby powyżej 8. roku życia (niepełnoletni tylko w asyście osoby dorosłej). Wstęp jest płatny, bilet kosztuje 20 € (nie ma biletów ulgowych) i kupujemy go na konkretną godzinę.
CAMPO DEI MIRACOLI, CZY PIAZZA DEL DUOMO?
Krzywa Wieża, mimo że najbardziej znana, to nie jedyna budowla, znajdująca się na Placu Katedralnym. Plac ten w 1987 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Krzywa Wieża wchodzi w skład kompleksu, w którym znajdują się: katedra Santa Maria Assunta, baptysterium San Giovanni oraz cmentarz Composanto.
Opisując ten kompleks, często zamiennie używa się nazw: Piazza del Duomo i Campo dei Miracoli. Jakie są różnice pomiędzy nimi? Pierwszy plac jest większy i to w jego granicach znajdują się wszystkie największe zabytki Pizy (Krzywa Wieża, katedra, baptysterium i cmentarz Camposanto). Campo dei Miracoli natomiast to duży teren pokryty trawą, przy którym znajduje się baptysterium, wieża i katedra, bez cmentarza. Mimo wszystko stosowanie tych dwóch nazw zamiennie nie jest błędem.
KATEDRA SANTA MARIA ASSUNTA
Co znajduje się w kompleksie wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO? Przede wszystkim Katedra Santa Maria Assunta (katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny), która również powoli zapada się w podłoże, jednak nie jest to tak widoczne, jak w przypadku Krzywej Wieży. Jest symbolem morskiej potęgi Republiki Pizy. Powstała na planie krzyża łacińskiego, zbudowano ją w stylu romańskim, z domieszką elementów bizantyńskich i arabskich. Miejsce wybudowania katedry nie jest przypadkowe – wybudowano ją poza murami obronnymi miasta, aby pokazać wrogom, że miasto nie boi się ataków z ich strony.
Budynek znajduje się tuż przy Krzywej Wieży. Jej budowa była możliwa dzięki morskim łupom i darowiznom, pochodzącym zarówno z rąk prywatnych, jak i cesarskich. Rozpoczęto ją w 1064 roku i trwała do początku XII wieku. W 1595 roku w katedrze wybuchł pożar, który zniszczył sporo zgromadzonych tutaj dzieł. Mimo tego wnętrze katedry wciąż jest bogato zdobione, w środku znajduje się m.in. 68 kolumn wykonanych z pojedynczych bloków granitu z Elby, ambona zbudowana przez Giovanniego Pisano, grobowiec cesarza Henryka VII oraz lampa Galileusza – najbardziej znanego mieszkańca Pizy. Według legendy to tutaj Galileusz odkrył mechanizmy rządzące ruchem wahadła, obserwując kołyszącą się lampę. Masywny żyrandol, zwany Lampą Galileusza, znajdujący się w Katedrze jest jednak o kilka lat młodszy…
Wejście do Katedry jest darmowe, trzeba jednak pobrać bezpłatny bilet na konkretną godzinę.
BAPTYSTERIUM SAN GIOVANNI
Baptysterium San Giovanni to największe baptysterium we Włoszech oraz kolejny budynek, wchodzący w skład kompleksu, znajdującego się na Piazza del Duomo. Wzniesiono je na planie koła (średnica wewnątrz to 35 metrów, natomiast obwód wynosi ok. 107 m), w dwóch stylach – gotyckim i romańskim. Ma podwójną kopułę i koronkową fasadę, a zewnętrzne, gotyckie dekoracje zostały dodane po 1260 roku. Budowa Baptysterium trwała prawie 250 lat, a jego wysokość dorównuje Krzywej Wieży. Będąc w środku, warto zwrócić uwagę na ośmioboczną misę chrzcielną z 1246 roku autorstwa Bigarellego oraz ambonę, którą zaprojektował Nicola Pisano i która była jednym z jego pierwszych dzieł. Ciekawostka – w budynku obok, w katedrze Santa Maria Assunta, mieści się ambona zaprojektowana przez ojca Nicoli – Giovanniego Pisano.
Baptysterium przede wszystkim słynie z doskonałej akustyki. By to pokazać, jeden z pracowników muzeum co 30 minut wykonuje krótki śpiew. Wejście do środka jest płatne i wynosi 7 €.
CMENTARZ CAMPOSANTO
Cmentarz Camposanto to ostatnie z czterech elementów średniowiecznego zespołu na Piazza del Duomo. Założono go w 1277 roku, by pomieścić wszystkie groby, rozproszone do tej pory wokół Katedry. Jego długa, marmurowa ściana przylega do północnej strony Placu, a na ścianach wewnętrznych znajdują się freski o tematyce życia i śmierci. Najbardziej znane to Triumf Śmierci i Sąd Ostateczny Bonamica Buffalmacca. Większość zachowanych fresków przeniesiono jednak do Museo delle Sinopie w Pizie. Cmentarz Camposanto jako jeden z pierwszych cmentarzy w Europie otrzymał status muzeum publicznego. Od dwustu lat nie chowa się tu kolejnych osób. Wejście na teren cmentarza kosztuje 7 €.
Ponadto – na południowej ścianie Placu Katedralnego – znajduje się Muzeum Sinopie ze wspomnianymi wyżej freskami z Cmentarza Camposanto oraz Muzeum Katedralne (Museo dell’Opera del Duomo), gdzie znajdują się trofea pochodzące z wypraw krzyżowych oraz część dzieł sztuki z Baptysterium i Katedry.
PIZA – CO OPRÓCZ KRZYWEJ WIEŻY?
Wiadomo, że każdy, kto odwiedza Pizę, kieruje swoje kroki do Krzywej Wieży. Oprócz niej miasto ma jednak do zaoferowania kilka innych, ciekawych miejsc.
- mury obronne – Piza w przeszłości była zamkniętym miastem. Mury obronne powstały w XII wieku, a ich długość wynosiła ok. 7 kilometrów. Obwarowania można zobaczyć w okolicy Campo dei Miracoli. Bilet w cenie 3 € pozwala na spacer po całej, zachowanej długości.
- Porta Nuova i Porta del Leone – wchodząc na Plac Katedralny od zachodniej strony, z pewnością przejdziemy przez Porta Nuova. W pobliżu Baptysterium znajduje się także druga brama, Porta del Leone, za którą mieści się jeden z najstarszych żydowskich cmentarzy w Europie.
- Piazza dei Cavalieri – znajduje się 600 metrów od Krzywej Wieży, a jego najważniejszym budynkiem jest renesansowy pałac Palazzo della Carovana. Kiedyś był siedzibą Zakonu Rycerzy św. Stefana, później siedzibą uniwersytetu założonego przez Napoleona, a dzisiaj mieści się tu liceum, Scuola Normale Superiore.
- Palazzo dell’Orologio – znajdujący się również na Piazza dei Cavalieri. Powstał w wyniku połączenia dwóch sąsiednich budynków. Na samym środku mieści się wieża zegarowa, Torre della Muda, która miała swój epizod w „Boskiej Komedii” Dantego. Na placu znajduje się również kościół zbudowany dla Zakonu św. Stefana – Santo Stefano dei Cavalier.
- Museo Nazionale di San Matteo – muzeum, znajdujące się w byłym klasztorze na brzegu rzeki Arno. W środku można podziwiać dzieła z wczesnego średniowiecza aż do XVI wieku.
- Museo Nazionale di Palazzo Reale – znajduje się w pałacu zbudowanym dla Franciszka Medyceusza w XVI wieku. W środku dostępne są zbiory dotyczące historycznych włodarzy miasta. Jeśli kogoś interesuje taka tematyka, można kupić bilety łączony do Museo Nazionale di Palazzo Reale oraz do Museo di San Matteo w cenie 8 €.
- Palazzo Blu – pałac o niebieskich ścianach, z wystawami malarstwa i rzeźby.
- kościół Santo Sepolcro – w którym znajdują się relikwie przywiezione z Pierwszej Krucjaty.
PIZA – CO POZA TYM?
- kościół Santa Maria della Spina – gotycki kościół z 1230 roku, gdzie przechowywano relikwie ciernia z korony Jezusa. Stąd też nazwa kościoła – po włosku kolec to „spina”. W 1871 roku ze względu na ryzyko zalania kościół przeniesiono w obecne miejsce.
- kościół Chiesa di Santa Maria del Camine – powstał w XIV wieku; odbudowany w 1965 roku po sporych zniszczeniach z II wojny światowej. Przed kościołem mieści się pomnik rzeźbiarza Nicola Pisano, który zaprojektował ambonę w baptysterium San Giovanni, jednego z najważniejszych atrakcji w Pizie.
- Piazza Garibaldi z pomnikiem Giuseppe Garibaldiego – pomnik znajduje się tuż przy moście Ponte di Mezzo, jego dół przedstawia sceny z życia ów włoskiego rewolucjonisty.
- pomnik Vittorio Emanuele II – powstał pod koniec XIX wieku na cześć pierwszego króla Zjednoczonych Włoch. Znajduje się zaraz po wyjściu z głównego dworca. Zaprojektował go włoski rzeźbiarz Cesare Zocchi, którego dzieła można zobaczyć także w Neapolu, Rzymie, Florencji, czy w innych mniejszych miastach.
- Corso Italia – reprezentacyjna ulica miasta, prowadząca z dworca Pisa Centrale do Krzywej Wieży. Znajdują się na niej głównie butiki, kawiarnie i restauracje. Idąc nią, czułam się, jakbym szła po Półwiejskiej w Poznaniu. 🙂 Ulica ta biegnie aż do rzeki Arno, która jest najważniejszą rzeką w Toskanii.
- rzeka Arno – przecina miasto niemal na pół. Wzdłuż niej można zaobserwować rzędy renesansowych kamienic. Za czasów Republiki Pizy do miasta wpływały statki (morze było wtedy znacznie bliżej), a życie w dużej mierze koncentrowało się na nadbrzeżach Arno. Stąd tak piękne budynki w okolicach rzeki. Warto przespacerować się jej nadbrzeżami, mimo że po obu stronach Arno biegną dość ruchliwe, jednokierunkowe ulice.
- park miejski Giardino Scotto – mieści się po południowej stronie rzeki, tuż za mostem Ponte della Fortezza. Po drugiej stronie natomiast znajduje się pozostałość twierdzy, broniącej dostępu do morza – Torre Guelfa.
- Piza leży kilkanaście kilometrów od wybrzeża, jeśli więc macie więcej czasu, warto wybrać się na którąś z okolicznych plaż: Marina di Pisa lub Marina di Torre del Lago Puccini.
Moim zdaniem Piza to miasto, które zdecydowanie warto odwiedzić. Chociażby po to, by zobaczyć słynną Krzywą Wieżę. Jeśli więc szukacie pomysłu na krótki city break, Piza będzie jednym z lepszych pomysłów. Niezależnie od pory roku.
